Bennett ve Lapid’den hükümet kriziyle mücadele planı

İsrail’de hükümeti sarsan krizin ardından Başbakan Naftali Bennett ve ortağı Dışişleri Bakanı ve Alternatif Başbakan Yair Lapid, iktidar koalisyonu partilerinde daha fazla ayrılık yaşanmasını önlemek için bir plan hazırladılar. Diğer müttefiklerini de bu plana uygulamak için iş birliği yapmaya çağırdılar. İki lider, krizin devam etmesi halinde muhalefetin değil hükümetin belirleyeceği uygun bir zamanda, kendi girişimleriyle erken seçime gidebileceklerini belirttiler.

Tel Aviv’den siyasi kaynaklar, 8 Nisan’da Bennett ve Lapid’in koalisyon bloklarının başkanı Knesset üyesi Idit Silman’ın ayrılmasından, muhalefete katılmasından ve hükümetin zayıf çoğunluğu kaybetmesinden sonra ortaya çıkan krizi ele almak için uzun bir toplantı yaptıklarını aktardılar. İki liderin belirttiğine göre muhalefet, koalisyondan bir başka Knesset üyesini kendine çekmekte zorluk yaşayacak. Bu nedenle hükümetin çalışmalarını (genel bütçenin sunulduğu) gelecek mart ayının sonuna kadar sürdürme olasılığı bulunuyor. Bütçenin, 61 milletvekilinin çoğunluğunun desteğine ihtiyacı var. Ancak o zamana kadar hükümet, performansında büyük zorluklarla karşılaşacak. Lapid, iyimser görünse de şu ana kadar alınan tedbirlerin hükümetin birkaç uzun ay boyunca hayatını garanti altına aldığını ve Knesset’in dağılmasını engellediğini söyledi. Ancak Bennett daha karamsar görünüyor.

Bennett ve Lapid, sekiz koalisyon partisinin başkanları olan ortaklarını hükümeti korumak için gerekli tavizleri vermeye ikna edebildi. Öyle ki sol partilere Filistin meselesinde oyunun sakinleştirilmesi ve İslami Hareket’e ise Necef Araplarına yönelik bazı taleplerden vazgeçilmesi çağrıları yaptılar. Ayrıca iki lider, Yamina Partisi (Bennett Partisi) ve Yeni Umut Partisi’ndeki (Adalet Bakanı Gideon Saar liderliğinde) sağcı milletvekillerinden tartışmalı taleplerini yatıştırmalarını istediler. Maliye Bakanı Avigdor Liberman’ı ise dini partilere yönelik bütçe kesintileriyle ilgili kararları dondurmaya ve katı laik bir karaktere sahip önerilen yasaları ertelemeye ikna ettiler. Diğer yandan Bennett, altı ay önce kendilerine karşı ayaklanan milletvekili Amichai Chikli’yi cezalandırmak ve onu Yamina Partisi’nden ‘ayrılıkçı’ olarak ilan etmek için kendi parlamento bloğunda bir karar çıkarmayı başardı. Yasa, Chikli’nin başka bir partiye girmesini ve yaklaşan seçimlerde Likud Partisi’nin listesine aday olmasını engelliyor.

Ancak Lapid ve Bennett, yalnızca 60 milletvekiline dayanan mevcut hükümet koalisyonunu sürdürmek için daha fazla önleme ihtiyaç olduğunu ve koalisyonun sekiz lideri arasında sürtüşmeyi durduran ve sürekli koordinasyonu sağlayan bir mekanizmanın formüle edilmesini gerektiğini vurguladılar. Ama kısmen de olsa muhalefet partilerinden birinin desteğine ihtiyaç var. Bu çerçevede gözler, Aşkenazi Yahudi partisi ‘Birleşik Tevrat Yahudiliği’ ve Arap partilerinin ‘Ortak Listesi’ bloklarında. Birleşik Tevrat Partisi, muhalefette olması nedeniyle eğitim kurumlarında mali bir krizle karşı karşıya. Saflarında, muhalefet lideri Binyamin Netanyahu karşıtı sesler duyulmaya başlandı. Arap Listesi’nde bu hükümetin devrilmesini ve Netanyahu liderliğindeki bir hükümet ile değiştirilmesini desteklemeyen bir halk tabanı var. Ancak bu oyları garantili desteğe dönüştürmek oldukça uzun bir yol ve hükümet politikasında iki bloğun cumhuriyetçileri lehine köklü bir değişiklik gerekiyor. Dindar Yahudiler, Bakan Liberman’ın liberal eylemlerini durdurmak, Araplar ise Filistinlilere karşı politikalarını değiştirmek istiyor.

Ortak Liste milletvekili ve parlamento bloğunun başkanı Sami Ebu Şehade, ‘Ulusal İlerici Birlik Partisi’ne bağlı ‘Site 48’de yayınlanan açıklamada şunları söyledi:

“Biz, Knesset’te koalisyon ya da muhalefet değiliz. Halkımızın sorunlarını hükümet önünde temsil ediyoruz. Bu bizim görevimiz. Siyasi arena henüz netleşmedi. Yaklaşan bir parlamento seçimleri olsa bile bu tartışmalar, bizim düşüncelerimizi ve siyasi programımızı temel almıyor. Başka ilgi alanlarımız ve farklı bir vizyonumuz var. Ancak hükümet ve muhalefetteki iki İsrail siyasi kampının sizden destek isteyebileceği bir döneme giriyoruz. Tabii ki bu çok açık. Birincisi, bir oy çokluğuna dayalı bir iktidar koalisyonun olduğu bir dönemde en ufak bir değişiklik hükümeti tehlikeye atıyor. Her Knesset üyesi, merkezi bir oyuncu konumunda. Kendi boyundan çok daha büyük bir siyasi ağırlığa sahip. Çünkü bir Knesset üyesi, koalisyonu destekleyebilir ve yıkabilir. Hükümetin ilk günlerinden beri bu konumdayız. Bu nedenle koalisyonun kırılganlığı nedeniyle birçok kez bu durumdan yararlanarak kanunlar çıkarabildik ve bazı konularda ilerleme sağlayabildik.”

Ancak Lapid ve Bennett, koalisyon dışından bile ortak bir destek bulamadı. Bu nedenle kendilerinin ve diğer koalisyon partilerinin yararına olacak şekilde, seçim tarihinin öne çekilmesi konusuna nasıl yaklaşılacağına karar verecek bir ekip oluşturma kararı aldılar. Son iki gün içinde yayınlanan tüm kamuoyu anketleri, bugün seçim olsa 6 veya 8 milletvekili kaybedeceklerini ve siyasi krizin devam edeceğini gösteriyor.